Hoe bewaren we het best broedeieren?

Vroeger was er slechts weinig bekend over het bewaren van broedeieren. Men kende vooral het “dagelijks een halve slag keren”, deze vorm van draaien sluit aan bij de meest natuurlijke vorm. In de natuur liggen alle eieren vlak in de nest en draait de vogel meerdere malen per dag haar eieren. Niet telkens een halve slag, maar eerder beetje per beetje zodat ze op het einde van de dag zeker voor de helft gedraaid zijn.

Vervolgens was en is nog steeds van belang dat de broedeieren niet te lang opgeslagen dienen te worden, omdat dit de kiemkracht bij een langdurige opslag nadelig beïnvloedt. Ervaring en ondervinding leert ons dat bij een opslagduur van 14dagen reeds 20% van de eieren niet uitkomt.

Tenslotte is de temperatuur en vochtigheidsgraad van groot belang. Hieronder zullen we alles uitgebreid bespreken.

Keuze van goede broedeieren

Erg bevuilde, gekraakte of misvormde eieren worden best niet bijgehouden. Het uitkippingspercentage is bijna miniem. Waarom erg bevuilde eieren niet? Die wassen we toch gewoon af! Het afwassen van eieren is volledig uit den boze en zeker met detergent. Doordat bij het wassen van de eieren de door de pop beschermde laag (soort film) wordt verwijderd. Deze beschermlaag voorkomt het binnentreden van micro-organismen, zoals bacteriën, schimmels, …. Door deze bacteriën treden ‘klapeieren’ op. In klapeieren is een rottingsproces aan de gang, waardoor gassen worden gevormd. Als deze gassen niet uit het ei kunnen loopt de druk in het ei zo hoog op dat het ei uit elkaar spat. De inhoud van het ei wordt dan over een behoorlijk grote afstand verspreid. Dit is belangrijk voor mensen die kweken met broedkasten. Onderzoek heeft aangetoond dat bijvoorbeeld een met Salmonella besmet ei dat in de uitkomstkast uit elkaar klapt de hele uitkomstkast kan besmetten. Bacteriële verontreiniging heeft niet alleen invloed op het ei. Embryo’s en kuikens zijn bijzonder gevoelig voor bacteriën. Te kleine of te grote eieren en eieren met een dunnen of erg poreuze schaal hebben eveneens een lager uitkippingsprocent. Eieren met een dunne schaal breken eerst en vooral gemakkelijker in de nest en hebben tevens een te groot waterverlies gedurende de incubatie, waardoor het embryo sneller uitdroogt. Een schoon en verzorgd legnest is dus de hoofdzaak.

Het draaien van eieren

Zoals reeds vermeld, is het dagelijks een halve slag draaien nog steeds de beste en natuurlijkste vorm. Verstandige kwekers bewaren hun broedeieren zeker niet langer dan 7 dagen in een bak met zand (geen schelpenzand, maar gewoon wit zand) of strooisel (liefst niet te puntig of te scherp) en met hun merkteken allemaal omhoog of omlaag gedraaid. Iedere dag worden de eieren een halve slag gedraaid, dit om de dooier zo lang mogelijk “zwevende” te houden. Indien de eieren langer dan zeven dagen bewaard worden, is het best om ze twee maal per dag een halve slag te draaien. Het draaien van de eieren gebeurt het best met handschoenen, dit om bacteriële infectie tegen te gaan.

Wat de positie van de eieren tijdens het bewaren betreft, blijkt dit weinig invloed te hebben bij het bewaren gedurende één week of minder. Indien je de eieren langer wenst te bewaren, kan je de eieren ook omgekeerd recht laten staan, d.w.z. met de stompe kant naar boven en de scherpe kant naar beneden. Met andere woorden met de luchtkamer naar boven. En ze eventueel 2 maal per dag draaien, zodat ze minstens 16 uur met de stompe kant naar boven hebben gelegen. Deze methode zou toch minder voordelig zijn dan dagelijks een halve slag draaien. Bij een langere bewaarduur kan het gebruik van een plastiekfolie rond de eieren gunstig zijn. Het stikstofgehalte in het ei blijkt een gunstiger effect te hebben als dit zo lang mogelijk gelijk kan blijven, vermits het ei met plastiekfolie minder zuurstof uit de omringende lucht kan trekken. Proeven wezen uit dat een verhoging van O2 (zuurstof), tijdens het bewaren, een negatieve invloed zou hebben op het uitkippingspercentage.

Aantal dagen bewaren, temperatuur en vochtigheid.

Deze drie termen hangen sterk samen met elkaar. Meestal wordt er gezegd dat de broedtijd gelijk staat met het bewaren van de eieren. Deze stelling klopt uiteraard en mag nog steeds als gulden middenweg genomen worden. Het komt er ruw geschat op neer dat het uitkippingspercentage na de broedtijdbewaring enorm daalt. Doch bevestigen de uitzonderingen de regel en zijn er gevallen bekend van een bewaring van 42 tot 45 dagen met een succesvolle nest. Als voorbeeld nemen we de kip die een broedtijd kent van 21 dagen. U zal merken dat, eens we over de broedtijdbewaring gaan, er nog maar ongeveer 40% kans op leven is. Vandaar dat de regel een goede richtlijn is. Eieren die niet ouder zijn dan zeven dagen verschillen in tijdsduur bij het uitkomen vaak van 6-18 uur met eieren die veertien dagen oud zijn. Toch iets om rekening mee te houden bij het leggen of terug leggen van de eieren.
Zoals u kan merken spelen de omstandigheden waaronder de eieren worden bewaard een grote rol. Bewaar broedeieren nooit in de koelkast of op kamertemperatuur. Voor een duur van 1 week is de optimale temperatuur 16-17°C, doch voor langere perioden wordt deze 10-13°C. Tevens moet het vochtigheidsgehalte redelijk hoog zijn (75-90%) zodat het waterverlies tijdens bewaring in het ei minimaal blijft. Bij lage temperaturen is het tamelijk eenvoudig deze vochtigheidsgraad te behalen. Om de vochtigheid te weten te komen in de bewaarruimte, neemt u een hygrometer bij de hand. Hierop kan u het vochtigheidsgehalte nauwkeurig aflezen.
Bij het bewaren aan 10-13°C is voorverwarming wenselijk alvorens deze terug in de nest te leggen. Dit om condensatie van de luchtvochtigheid op de eieren te vermijden, dit kan gebeuren door de eieren een dag op kamertemperatuur te brengen.

Deze tekst is wetenschappelijk benaderd en is gebaseerd op theoretische percentages. Ze komen niet overeen met individuele prestaties en benaderen enkel de waarheid.

Copyright: Van Duyse Olivier
Alle artikels mogen gedeeltelijk of volledig gebruikt worden mits toestemming en vermelding van de auteur